تشنج چیست(علایم ،تشخیص،درمان)

تشنج چیست(علایم ،تشخیص،درمان)

تشنج چیست؟درباره ان چقدر میدانید؟ایا با انواع ان اشناییت دارید؟چیزی از درمان های ان میدانید؟بیایید در این مقاله اطلاعاتمان از تشنج را بروز کنیم

تشنج چیست

مغز از میلیون‌ها نورون تشکیل شده که وظیفه حمل و انتقال پیام‌های عصبی را به عهده دارند. زمانی که فعالیت‌های این نورون‌ها به طور ناگهانی تغییر می‌کند، یک جرقه الکتریسیته مثل رعد و برق بین این نورون‌ها ایجاد می‌شود که حالت و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد .

تشنج‌های خفیف هم می‌توانند نشان‌ دهنده‌ وجود مشکلی بزرگ در بدن باشند؛ پس تشخیص آنها بسیار حائز اهمیت است. این تغییرات می توانند علائم شدید و چشمگیری داشته باشند و یا هیچ علائمی نداشته باشند. معمولا تشنج شدید با لرزش شدید و از دست رفتن کنترل بدن همراه است. عوامل مختلفی سبب این اختلال ناگهانی می‌شوند. از جمله تب بالا، آسیب به سر، مصرف دارو یا بیماری خاص.

به زبان ساده تشنج حاصل یک اختلال در فعالیت الکتریکی مغز است. بیشتر مردم تشنج را با بیماری صرع می‌شناسند اما تشنج فقط مختص این بیماری نیست و دلایل زیادی ممکن است منجر به بروز تشنج در بدن بیمار شوند

علت تشنج چیست

در تشنج یک سری فعالیت های الکتریکی انفجاری در مغز به وقوع می پیوندند. انواع مختلفی از تشنج ها وجود دارند‌ و علایم هر یک به محل وقوع آنها در مغز بستگی دارد.

تشنج از چندین بیماری منشا میگیرد. هرچیزی که بر بدن تاثیر منفی میگذارد، میتواند به مغز نیز آسیب برساند و باعث تشنج شود. مانند:

•  صرع

•  فشارخون بالا

•  تب

•  ضربه مغزی

•  نارسایی کبد و  کلیه

•  سکته

•  هایپوگلایسمی

•  گاز گرفتگی

•  مصرف الکل

•  گزش حشرات

•  عفونت مغزی مثل مننژیت

•  نقض مغزی در زمان تولد

•  خفگی

•  مواد مخدر

•   داروهایی که وابستگی زیادی ایجاد میکنند

•  تغییر در تعادل الکترولیت های بدن

•  شوک الکتریکی

چه شرایطی باعث بروز تشنج میشود

برخی از شرایط هستند که بستری مناسب را برای بروز تشنج فراهم می‌کنند. در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم:

تب (تشنج همراه با تب)

تشنج ناشی از تب را تشنج تب دار می گویند. این نوع تشنج معمولا در نوزادان و کودکانی اتفاق می افتد که دمای بدن آنها به طور ناگهانی افزایش پیدا کرده باشد

صرع

صرع یک بیماری مزمن عصبی است که باعث بروز تشنج های عود کننده به دلایلی متفاوت از دلایل شناخته شده می شود.

نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که تشنجی که با تب همراه است، احتمال ابتلا به صرع را افزایش نمی‌دهد. برخی شرایط دیگر که می توانند باعث تشنج یا صرع همراه با تشنج شوند عبارتند از:

1.   هاری
2.   افت ناگهانی فشار خون
3.   تتانی
4.  اورمی
5.   سکته مغزی
6.  عفونت مغز یا نخاع
7. مشکلات قلب
8.   تومور مغزی
9.   آریتمی قلبی
10.   اکلامپسی
11.   افت قند خون (هایپوگلایسمی)

نقش استرس در تشنج

با اینکه شواهد مربوط به اثر استرس بر ایجاد تشنج متناقض اند، استرس، به عنوان یک عامل مشترک در بین افراد مبتلا به شبه تشنج مشاهده می گردد.

استرس، همیشه چیز بدی نیست و استرس بهینه یا eustress، می تواند سازگاری و رشد افراد را تقویت نماید. با این حال، استرس شدید یا مزمن، می تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی گردد. احساس استرس، می تواند پاسخ های مختلف جسمی مانند ناراحتی معده، درد قفسه سینه، فشار خون بالا، سردرد، اختلال عملکرد جنسی و مشکلات خواب را ایجاد کند.

استرس میتواند مشکلاتی مانند افسردگی، حملات هراسی (panic attacks)، کمبود انگیزه و اشکال مختلف اضطراب را ایجاد نماید.

در موقعیت های اضطراری، به یک واکنش مناسب استرس، معروف به جنگ یا گریز، نیاز است. با این حال، استرس طولانی مدت می تواند از نظر جسمی و روحی به بدن آسیب برساند.

استرس طولانی مدت و مزمن، مکانیسم های دفاع طبیعی بدن را از بین می برد و منجر به بروز عوارضی مانند موارد زیر میشود:

•  اضطراب

•  افسردگی

•  سردرد

•  مشکلات گوارشی

•  بیماری قلبی

•  افزایش وزن

•  بی خوابی (مشکل در به خواب رفتن یا حفظ خواب)

•  اختلال در حافظه و تمرکز

مدیریت و کنترل استرس

در صورت تشخیص تشنج یا PNES، حملات ایجاد شده می توانند با استرس همراه باشند. کنترل استرس، ابزاری مهم در ترکیب با درمان محسوب میشود. استراتژی های مدیریت استرس عبارتند از:

1.  فعالیت بدنی
2.  تمرین تکنیک های آرامش مانند یوگا یا تای چی
3.  لذت بردن از سرگرمی ها، مانند خواندن کتاب یا گوش دادن به پادکست
4.  معاشرت با دوستان و خانواده
5.  شرکت در فعالیت های اجتماعی
6. کمک گرفتن از یک مشاور حرفه ای

استرس، بخشی طبیعی در زندگی است، اما از نظر جسمی، عاطفی، ذهنی و رفتاری بر ما تأثیر میگذارد. استرس می تواند با تشنج همراه باشد، گرچه بیشتر سبب ایجاد شبه تشنج می گردد. اگر دچار تشنج یا شبه تشنج شده اید، شناخت عوامل استرس زا و کنترل استرس، می تواند در درمان بیماریتان تاثیرگذار باشد.

علایم تشنج چیست

بعضی اوقات، علائم قبل از این که تشنج اتفاق بیوفتد، پدیدار میشوند، که عبارتند از:

1.   حس ترس یا اضطراب
2.    حالت تهوع
3.  گیجی
4.   تغییر در بینایی
5.  حرکت های پرشی که باعث افتادن اشیا از دست ها میشود.
6.  سردرد
7.    بی حسی

علائمی که نشان میدهد یک تشنج در حال وقوع است، شامل:

1.   از دست دادن هوشیاری به همراه منگی
2. اسپاسم های غیرقابل کنترل
3. ترشح مایع و کف در دهان
4.  سقوط
5. احساس مزه ی ناخوشایند در دهان
6.   دندان قروچه
7.  گاز گرفتن زبان
8.   حرکت های سریع و ناگهانی چشم
9.  ایجاد صداهای ناهنجار
10.  بی اختیاری ادرار و مدفوع
11.  تغییرات سریع در خلق و خوی
12. سرگیجه
13.  سردرد
14.   حرکت تند و سریع در دست و پا که منجر به از دست رفتن تعادل در فرد میشود.
15.   عدم توانایی پاسخ دادن به صدا یا گفتار برای مدت زمان کوتاهی
16.  احساس ناگهانی ترس یا اضطراب

عوارض تشنج

تشنج در صورتی که درمان نشود، نشانه ها ممکن است بدتر یا حتی طولانی تر شوند و تشنج های طولانی ممکن است باعث کما و یا حتی مرگ شوند.

تشنج ممکن است با سقوط و از دست دادن کتنرل و تعادل، موجب آسیب دیدن شود. به همین علت به همراه داشتن یک دست بند شناسایی برای در جریان گذاشتن فوریت های اورژانس در مواقع حمله از اهمیت زیادی برخوردار است.

انواع تشنج

به طور کلی تشنج به دو دسته کانونی(focal) و عمومی (generalize) تقسیم می‌شود. این تقسیم‌بندی بر اساس ان منطقه‌ از مغز است که نورون‌ها فعالیت غیرطبیعی‌شان را بروز می‌دهند. اگر تنها یک قسمت از مغز درگیر فعالیت شدید شود آن را تشنج کانونی و اگر همه مغز درگیر شود به آن تشنج عمومی می‌گوئیم.

تشنج کانونی چیست؟

نام دیگر تشنج کانونی تشنج محدود یا جزئی (partial) است. در این تشنج فعالیت شدید نورون‌های مغز از یک منطقه شروع می‌شود و سپس انتشار می‌یابد. در تشنج‌های کانونی یا محدود ،شخص بیمار با یک سری علائم متوجه نزدیک شدن تشنج می‌شود. در تشنج‌های کانونی بیمار پاسخ‌های طبیعی خود به محیط پیرامونش را از دست می‌دهد. در این تشنج دو حالت پیش می‌آید. یا سطح هوشیاری و آگاهی بیمار به شدت پائین می‌آید که غالباً شخص به یک نقطه خیره می‌شود و یا یک سری حرکات را پشت سر هم تکرار می‌کند مثل گزیدن لب. یا سطح هوشیاری پائین نمی‌آید ولی به شدت تغییر می‌کند. این بیماران ممکن است در هوشیاری تغییریافته‌شان مزه غذاها و بوی آن‌ها و دیگر علائم احساسی را متفاوت درک کنند و عواطفشان نیز تغییر کند.

حمله با اگاهی در مرکز

در طول یک حمله آگاه کانونی که قبلاً یک حمله کانونی ساده نامیده می‌شد، هوشیاری خود را از دست نمی‌دهید. شما از خودتان و محیط اطراف خودآگاه هستید.

علائم این بیماری عبارتند از:

• حرکات غیرمعمول سر یا چشم

• مردمک چشم گشاد

• عضلات سفت شده

• بی‌حسی

• مورمور

• احساس خزیدن روی پوست

• توهم

• ضربان قلب سریع

• بینایی تغییر می‌کند

• تغییرات عاطفی

• مشکل در صحبت‌کردن

• حالت تهوع

• تعریق

• گرگرفتگی صورت

این حمله ممکن است بین چند ثانیه و دو دقیقه طول بکشد.

اختلال آگاهی در مرکز:

هنگامی‌که هشیاری شما به طور جزئی یا کامل از دست می‌رود، یک تشنج با اختلال هوشیاری موضعی رخ می‌دهد. آن یک حمله کانونی پیچیده و یا حمله جزئی پیچیده نامیده می‌شد.در این حالت از خودتان و دوروبر خودتان خبر نخواهید داشت، اما به نظر سرحال میایید.

علائم احتمالی ان عبارتند از:

• گریه کردن یا خندیدن

• تکرار کلمات یا عبارات

• انجام اقدامات خطرناک غیرارادی، مانند قدم‌زدن در ترافیک

• سفت‌وسخت شدن بدن

•عدم توانایی در پاسخگویی

• ظاهر خیال‌پردازی

• لب زدن

• در حال دویدن

• جیغ زدن

این تشنج معمولاً بین ۱ تا ۲ دقیقه طول می‌کشد. بعد از حمله، ممکن است احساس خواب‌آلودگی و گیجی بکنید.

تشنج عمومی

تشنج عمومی کل مغز را در برمی‌گیرد و به شش دسته تقسیم می‌شود.

تشنج‌ تونیک: فردی که دچار تشنج می‌شود روی زمین می‌افتد و دست و پایش شروع به تکان خوردن می‌کنند. این نوع تشنج، با عنوان تشنج تونیک شناخته می‌شود.

تشنج کلونیک: محل تأثیرگذاری این تشنج صورت، دست‌ها و گردن بیمار است.

تشنج آتونیک: در این تشنج مرکز کنترل عضلات در مغز دچار تشنج شده و فرد به طور ناگهانی بر روی زمین سقوط می‌کند.

تشنج‌های تونیک-کلونیک: شایع‌ترین نوع تشنج همین نوع است. تشنج‌های تونیک- کلونیک عارضه‌های هر دو دسته تشنج‌های تونیک و کلونیک را با هم دارند. بیماری که به این تشنج دچار می‌شود ممکن است به طور ناگهانی آگاهی خود ار از دست بدهد و با بدنی منقبض شروع به تکان خوردن کند. در بعضی موارد ممکن است بیمار کنترل ادرار خود را نیز از دست بدهد و یا زبانش را در حین تشنج گاز بگیرد.

تشنج‌های میوکلونیک: محل تأثیرگذاری تشنج‌ میوکلونیک پاها و بازوها است و معمولاً تشنج به طور قرینه در دو طرف بدن صورت می‌گیرد.

تشنج ابسنس(Absence): در این شکل از تشنج آگاهی به طور کامل از دست می‌رود. البته این عارضه مدت کوتاهی طول می‌کشد.

انواع تشنج در نوزادان:

- تشنج‌های موضعی

- تشنج آگاهی با اختلال کانونی

- کانونی به تشنج‌های تونیک - کلونیک دوطرفه

- تشنج الاستیک و داکریستیک

- تشنج‌های تونیک - کلونیک تعمیم‌یافته

- تشنج مقوی

- تشنج‌های کلونیک

- تشنج میوکلونیک

- اسپاسم شیرخوارگی

- تشنج‌های آتونیک

- تشنج تب‌دار

- انواع تشنج در کودکان

►در بزرگسالان، شایع‌ترین تشنج عبارتند از:

- کانون تشنج آگاهانه

- تشنج آگاهی با اختلال کانونی

- کانونی به تشنج‌های تونیک - کلونیک دوطرفه

- تشنج‌های کلونیک

- تشنج در غیاب

- تشنج میوکلونیک

- تشنج‌های آتونیک

- تشنج الاستیک و داکریستیک

- تشنج‌های تونیک - کلونیک تعمیم‌یافته

تشخیص

تشخیص نوع تشنج سخت است. بسته بر نوع نشانه هایی که وجود دارد، آزمایش های مشخصی برای تشخیص دقیقتر نوع این حالت معمولا انجام می شود. پزشک معالج بر اساس سابقه پزشکی که وجود دارد، تصمیم گیری میکند. مثلا اگر به اختلالات خواب  یا استرس دچار هستید یا میگرن‌های شدید دارید، در تشخیص تشنج تاثیر گذار است.  همچنین آزمایش هایی هم وجود دارند که به تشخیص بهتر کمک میکنند، مانند:

•   آزمایش خون برای بررسی تعادل الکترولیتی مواد خون
•  آزمایش نخاع برای تعیین عفونت
•   بررسی سموم موجود در بدن

نوار مغزی میتواند به پزشک معالج در تشخیص تشنج کمک کند. این آزمایش، امواج الکتریکی مغز را بررسی میکند. سی تی اسکن و ام ار ای هم با پیدا کردن تومور یا انسداد عروقی، به تشخیص کمک شایانی میکنند.

درمان

درمان تشنج بسته به علت بروز آن متفاوت است. درواقع با درمان علت بیماری می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. اگر که این بیماری به دلیل ابتلای بیمار به صرع باشد غالبا از گزینه‌های درمان دارویی، جراحی به‌منظور اصلاح موارد غیرطبیعی موجود در مغز، تحریک عصب یا رژیم غذایی خاص موسوم به رژیم کتونژنیک استفاده می‌شود. با درمان منظم، می‌توان باعث کااهش یا توقف علائم تشنج شد.

بیشتر بیماران را می توان با داروهایی تحت عنوان ضدتشنج درمان کرد. از انجا که هدف این است که حملات با دارو متوقف شود، بنابراین، استفاده منظم از داروها مهم است. اگرچه دارو درمانی در بیشتر بیماران موثر است، اما ممکن است در برخی از بیماران اثر مورد انتظار را ایجاد نکند. همچنین بسته به شرایط زمینه ای که تشنج ایجاد می کند، می توان در این بیماران، جراحی نیز انجام داد.

جراحی برای درمان تشنج

حدود ده سال پیش روش جراحی برای درمان بیماران دچار تشنج در ایران آغاز شد، اما این جراحی ها بسیار مختصر و محدود بودند که مشکل را به خوبی رفع نمی کردند و تنها در بیمارانی که کانون تشنج مشخص داشتند، انجام می شد و سایر بیماران که علائم نامشخص داشتند قابل درمان نبودند . امروزه در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما، برای درمان بیماران تشنجی، جراحی توسط تیم های مجرب پزشکی انجام میشود، این مورد حتی در سالهای اخیر با کار گذاری الکترودهای مغزی برای پیدا کردن محل دقیق تشنج انجام شده است.

دو روش جراحی وجود دارد:

•جراحی تسکین دهنده : روش دوم، جراحی تسکین دهنده است که هدف آن کاهش انتشار، فراوانی و شدت آن با قطع مسیرهای انتشار است.

•جراحی رزکتشن : اولین مورد، از بین بردن خود کانون تشنج است.

 

رژیم کتوژنیک :

یکی دیگر از گزینه های درمانی، رژیم کتوژنیک است. این رژیم غذایی، در برخی از انواع تشنج موثر است. تشنج های کنترل نشده و تأثیرات آن بر زندگی ممکن است گاهی اوقات طاقت فرسا باشد و یا منجر به افسردگی شود. علاوه بر این، بهتر است سبک زندگی سالم مانند کنترل استرس، محدود کردن مشروبات الکلی و پرهیز از استعمال دخانیات نیز در این بیماران انجام شود.

توصیه های مهم

•  از مصرف زیاد الکل خودداری کنید.
•    ورزش می تواند به شما در حفظ سلامت جسمی و کاهش افسردگی کمک کند.
•    از مصرف نیکوتین خودداری کنید.
•  داروهای خود را به درستی مصرف کنید.
•  از اقداماتی مانند خیس کردن صورت باید خودداری شود.
•   خواب کافی نیز مهم است. کمبود خواب می تواند باعث تشنج شود.

 

بطور کلی می توان گفت تشنج، بیماری ای است که فقط نیاز به کنترل دارد. اگر تمامی نکات گفته شده را رعایت کنید، می توان دفعات حمله را کم کرده و زندگی با این بیماری را بهتر کنترل کرد .

چه زمان باید به دکتر مراجعه کرد؟

حمله‌ای که بیش از ۳ دقیقه طول می‌کشد نیازمند کمک فوری است.

اگر این اولین حمله شما است، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین باید با پزشک مشورت کنید اگر یکی از شرایط زیر را دارید:

- شما به تجربه‌کردن تشنج ادامه می‌دهید

- شما در جریان این حمله زخمی شده‌اید

- شما درحالی‌که حامله بودی دچار تشنج شدید

- شما علائم جدیدی دارید، مثل ضعف یا سوزش

- تشنج ناشی از یک آسیب بود.

در چه صورتی کودکی که دچار تشنج شده  باید به اورژانس منتقل شود؟

در مورد کودکان در موارد زیر مراجعه به اورژانس و تماس با آمبولانس ضروری میباشد .

1. کودک برای اولین بار است که دچار تشنج شده و یا مطمئن نیستید که دقیقا چه اتفاقی افتاده است.
2.   کودک پس از تشنج بیدار نشود و یا بسیار بدحال باشد.
3.  کودک پیش از تشنج بسیار بیمار بوده باشد.
4.   کودک بیش از یک تشنج را تجربه کند.
5.   چنانچه تشنج تب دار کمتر از ۵ دقیقه طول کشیده باشد در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید و قرار ملاقات تعیین کنید. تا حد ممکن جزئیات آن چه را که مشاهده کرده اید در اختیار پزشک قرار دهید.
6.  تشنج بیش از ۵ دقیقه طول بکشد.

در برخورد با فرد دچار تشنج چه باید کرد؟

دیدن فرد مبتلا به تشنج می تواند ناراحت کننده باشد اما حفظ آرامش در این شرایط بسیار مهم است. در صورت برخورد با بیمار مبتلا به تشنج ضمن حفظ خونسردی بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:

1.   از سر فرد با یک بالشتک نرم محافظت کنید.
2.  فرد را به یک سمت بچرخانید تا تنفس وی تسهیل شود.
3.  مشخصات و سوابق پزشکی فرد را پیدا کنید.
4.  با اورژانس تماس بگیرید.
5.    تا برگشت به حالت عادی و اطمینان از هوشیاری کامل فرد در کنار او بمانید.
6.   هر گونه جسم سخت یا تیز را از دسترس فرد خارج کنید چرا که ممکن است به خود آسیب برساند.
7. هرگونه پوشش اطراف گردن را خارج کرده و عینک فرد را بردارید.

در برخورد با فرد دچار تشنج چه کارهایی را نباید انجام داد؟

1.  تنها گذاشتن فرد مبتلا به تشنج
2.    قرار دادن کودک مبتلا به تشنج تب دار در وان حمام به منظور کاهش تب
3.  قرار دادن هر گونه جسم خارجی در دهان فرد
4.  نگه داشتن فرد برای جلوگیری از تشنج

احتمال پایان یافتن تشنج تب دار پیش از رسیدن کمک وجود دارد. در این حالت به منظور کاهش تب، پتوی اضافی و لباس های ضخیم را کنار بگذارید و به بیمار اطمینان دهید که حالش بهتر می شود.

در صورت بروز بحران، باید لباس محکم بسته شده بیمار را، شل کنید تا بیمار بتواند نفس راحتی بکشد. بوییدن پیاز، ادکلن و غیره برای بیمار، به درمان حملات کمکی نمی کند. نگه داشتن دست و پاهای بیمار متشنج، توسط اطرافیان، تلاش برای کنترل آنها، ممکن است باعث مشکلاتی مانند دررفتگی شانه شود پس از انجام ان جلوگیری کنید. فرد ممکن است پس از بهبودی احساس خستگی کند و به طور موقت بیهوش شود. بنابراین باید مدتی استراحت کند.

راه های پیشگیری تشنج

در خیلی از شرایط  تشنج، قابل پیشگیری نیست، به هرحال داشتن یک سبک زندگی سالم، میتونه شانس ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.

همچنین انجام بعضی از کارها میتواند مفید واقع شود از جمله:

•   برخورداری از خواب کافی
•      رژیم غذایی سالم
•     عدم استفاده از مواد مخدر
•     استفاده از تکنیک های کاهش اضطراب
•   ورزش منظم

در صورت تشنج چه باید کرد؟

برخی از تشنج‌ها درست قبل از شروع علائم را ایجاد می‌کنند. اگر به این علائم هشدار توجه کردید، می‌توانید از نکات زیر استفاده کنید:

1. یک منطقه امن بدون وسایل و اثاثیه خطرناک پیدا کنید.
2. لباس‌های اطراف گردن خود را شل کنید.
3. بگذارید افرادی که نزدیک شما هستند بدانند چه اتفاقی دارد برایتان می‌افتد.
4. اگر در حال رانندگی هستید، به کنار بروید و پارک کنید.
5. اگر به آب و یا منبع گرما نزدیک هستید، مانند آتش، از آنجا دور شوید.
6.  برنامه و راهکار‌های گذشتن از تشنج را انجام دهید. درازکشیدن یا لم دادن را انجام دهید.

خطرات ایمنی ناشی از تشنج

مشکلات و خطرات ناشی از حمله می‌تواند خطرات ایمنی را به همراه داشته باشد، از جمله:

- افتادن و سرخوردن

- پارگی زبان (از گازگرفتن)

- تصادفات وسایل نقلیه موتوری (هنگام رانندگی)

- اضطراب

- فشار

- افسردگی

- مرگ غیرمنتظره ناگهانی (SUDEP)

- عوارض بارداری

- غرق شدن (درحالی‌که در آب است)

زندگی با صرع

زندگی با صرع می تواند چالش برانگیز باشد. اما اگر شمادرست حمایت شوید، ممکن است بتوانید زندگی بدون مشکل و سالمی داشته باشید. بطور مثال:

1.   به دوستانتان و خوانواده آموزش داده بدهید تا درباره کارهایی که در حین تشنج باید انجام داد، بیشتر بدانند. این شامل قدم برداشتن برای کاهش آسیب ها هنگام حمله است. مثل قرار دادن تکیه گاه برای سر، شل کردن لباس های تنگ و به پهلو خواباندن هنگام استفراق
2. پزشکی پیدا کنید که با او راحت باشید.
3.  از راه های آرامش دهنده مثل یوگا، مدیتیشن، تای چی استفاده کنید.
4.   از گروه های حمایتی بیماران صرع هم میتوانید بهره ببرید.
5.  زندگی روزمره خود را ادامه دهید، کارهایی را برای دور زدن صرع و تاثیر آن بر روی زندگی خود انجام دهید. مثلا اگر نمیتوانید رانندگی کنید، به شهری نقل مکان کنید که دارای سیستم حمل نقل عمومی خوبی است.

سیر تشنج در کودکان و بزرگسالان

تشنج های تب دار معمولا باعث آسیب به مغز و یا افزایش احتمال صرع نمی شوند. این نوع تشنج ها معمولا ارثی هستند و مشکل مزمن خاصی بوجود نمی آورند.

تشنج های تب دار در کودکان موقتی هستند. ممکن است کودک در طول زندگی خود فقط یک بار دچار این حالت شود و دیگر آن را تجربه نکند. همچنین ممکن است کودک هر چند روز تا چند هفته یک بار دچار تشنج شود.

توجه کنید که گاهی مواقع تشنج ها بدون علت رخ می دهند و هیچ عامل یا بیماری زمینه‌ای برای آنها شناسایی نمی شود. سیر تشنج ها (چه بدون صرع و چه همراه با صرع) به علت آنها بستگی داشته و ممکن است نیازمند درمان کوتاه مدت یا بلند مدت باشد. امروزه می توان صرع را به طور موثری کنترل کرد.

سوالات متداول در مورد بیماری تشنج

1.   کارهایی که نباید در هنگام تشنج انجام داد چیست؟

از نظر فیزیکی بلعیدن زبان حین تشنج امکان پذیر نیست. در نتیجه سعی نکنید به زور انگشت یا هر چیز دیگری را در دهان بیمار بگذارید. همچنین سعی نکنید جلوی شخصی  را که دچار تشنج شده است، بگیرید و لرزش او را متوقف کنید.

2.   تشنج در چه زمان‌هایی و به‌خاطر چه عواملی رخ می‌دهد؟

زمانی که نورون‌های مغزی دچار اختلال می‌شوند، تشنج رخ می‌دهد. تشنج سن و سال ندارد. این اتفاق به هرعلتی می‌تواند سنین مختلف را درگیر کند. علت تشنج در سن بالا و تشنج در بزرگسالان، می‌تواند ناشی از آسیب مغزی، گرمازدگی، مصرف یا قطع یک داروی خاص و.. باشد.علت تشنج در جوانان معمولا از زمان کودکی همراه‌شان بوده و می‌تواند دلایل ژنتیکی داشته باشد. فشارهای روانی و استرس خود به تنهایی دلیل تشنج محسوب نمی‌شود، اما می‌تواند زمینه ساز بیماری‌های زمینه‌ای دیگری مثل سکته مغزی شود. درنتیجه فارغ از اینکه تا به حال دچار تشنج شدید یا نه، سعی کنید استرس و اضطراب را در خود کنترل کنید.

3.  آیا احتمال بازگشت تشنج‌ها بعد از درمان وجود دارد؟

حداقل طول دوره درمان دو الی ۵ سال است. در صورتی که فرد در ۲ سال اخیر هیچ تشنجی نکرد، می‌‌توان تحت نظر پزشک از داروهای مصرفی او کم کرد. بسیاری از افراد مبتلا به صرع با مصرف دارو و مراقبت پزشکی، درمان می‌شوند و از عوارض تشنج راحت می‌شوند.

4.  بیماران مبتلا به تشنج چه ممنوعیت‌هایی دارند؟

در صورتی که تشنج بیماران مبتلا، با دارو قابل کنترل بوده و تحت درمان باشند، هیچ محدودیتی در زندگی خود ندارند. کودکان دارای تشنج می‌توانند مانند سایر کودکان به فعالیت خود بپردازند، منتها بهتر است از شنا کردن پرهیز کنند یا حتما همراه خود کسی را داشته باشند که به عنوان نجات غریق، او را همراهی می‌کند. در صورتی که کودک به ماده غذایی خاصی نیز حساسیت ندارد، نیازی به محدودیت غذایی نیست.

5.  اگر کسی تشنج داشته باشد چگونه به وی کمک کنیم؟

در صورتی که کنار فردی بودید که دچار تشنج شده است، برای جلوگیری از بروز اتفاق، هر وسیله‌ای که دور و اطراف او بوده و ممکن است ایجاد خطر کند، از اطراف او بردارید. در صورتی که موارد زیر اتفاق افتاد، حتما با اورژانس تماس بگیرید:

•  در صورتی که مراحل تشنج بیش از سه دقیقه اتفاق افتاد.
•    در صورتی که فرد، تشنج کرده و بعد از آن از خواب بیدار نشود.
•  در صورتی که تشنج مکرر را تجربه می‌کند یا علائم تشنج عصبی را دارد.
•   تشنج در فرد باردار یا کسی که تا به حال سابقه تشنج نداشته ، رخ داده است.
•  آرامش خود را حفظ کنید. اگر فرد متشنج، ایستاده است می‌توانید او را در آغوش کشیده تا از افتادن یا صدمه به او جلوگیری کنید. در صورتی که فرد خوابیده او را به پهلو برگردانید تا بزاق و محتویات بالا آورده، به داخل راه هوایی او برنگردد.

6.  فرق بین تشنج و صرع چیست؟ - تشنج چه زمانی خطرناک است؟

همانطور که گفتیم، زمانی که نورون‌های مغزی به صورت ناگهانی دچار تخلیه الکتریکی می‌شوند، تشنج رخ می‌دهد. این تشنج‌ها در دو نوع بدون علت  و باعلت هستند. در صورتی که  به طور مداوم، فرد دچار تشنج بدون علت شود، و به صورت تکرار شونده این عارضه در او اتفاق بیفتد، تشنج فرد نوعی صرع محسوب می‌شود. علت تشنج بدون تب نیز با صرع شناخته شده است.

7. داروی تشنج چیست؟

داروی هر فرد مبتلا، با توجه به نوع تشنج، نوار مغزی، سن و جنسیت او تعیین می‌شود.

8.  تشنج غیر صرعی چیست؟

هر تشنجی که به صورت تکرار شونده و در نوع صرع نباشد، تشنج غیر صرعی است.

سخن اخر

همانطور که گفته شد تشنج یک اختلال سیستم عصبی مرکزی (عصبی) است که در آن فعالیت مغز غیرطبیعی می‌شود و باعث تشنج یا دوره‌هایی از رفتار غیرعادی، احساسات و گاهی از دست دادن هوشیاری می‌شود. هر کسی ممکن است به صرع مبتلا شود. صرع هم مردان و هم زنان را از هر نژاد، پیشینه قومی و سنی مبتلا می کند.

اگر چه تشنج ممکن است فقط یک بار در طول عمر رخ دهد با این حال گاهی مواقع می تواند نشان دهنده وجود یک بیماری خطرناک زمینه‌ای باشد که باید شناسایی شده و درمان شود.

 

 

با ارزوی بهبود تمامی بیمارن

ملیکا بخشی